داستان "ابله" كه در 1868 نوشته شد و در آغاز انتشار آن در روسیه مورد استقبال قرار نگرفت، روایتگر داستان شاهزاده ای است كه آخرین بازمانده از یك خاندان مهم و انقراض یافته است. او كه ظاهرا گرفتار افسردگی روحی است و در واقع به نوعی ابلهی دچار است كه به كلی قدرت اراده را از او سلب كرده از سفر سوئیس كه مدتها به علل مزاجی در آن سكونت داشته، به میهن بازمیگردد. این مرد تیره روز كه اعتماد نامحدودی نسبت به دیگران در او پدید آمده با آنكه پیوسته حاضر است كه خود را در راه كمك به دیگران فدا كند، هرگز موفق به این كار نمیشود، زیرا قدرت و شهامت یك منجی را ندارد و نمیتواند كشمكشهای دیگران را كه بر اثر تضادها بوجود آمده است، از میان بردارد و بدین طریق هرگز به سلامت روح دست نمییابد.
ابله در ردیف شاهكارهای داستایفسكی قرار دارد كه با قدرتی عظیم بر روح خواننده چیره میشود، بی آنكه مسأله ای را حل كند.
در سال 1956 بر اساس این داستان فیلمی سینمایی به كارگردانی اكیراكوروساوا، فیلمساز توانمند ژاپنی تولید شده است كه برای نخستین بار در سال 1385 خورشیدی از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش گردید.