|
كتاب موجودات خیالی
نوشته خورخه لوئیس بورخس
این كتاب برگردان، احمد اخوت و چاپ نشر ماه ریز، سال 1373 در ایران است.
 همان طور كه از اسم كتاب مشخص است، كتاب در مورد موجودات تخیلی بحث می كند كه زائیده ذهن انسان ها در طول قرن های متمادی هستند.
اولین چیزی كه در مطالعه این كتاب به ذهن متبادر می شود این است كه چرا این كتاب در ایران ترجمه و چاپ شده است.
خورخه لوئیس بورخس را كتاب خوان های با كتاب معروف هزار توهای بورخس در ایران می شناسند. نویسنده چیره دستی بود (1899- 1986) كه با علم به نابینا بودن او، تصاویرش آنقدر گیراست كه گاه آدم فكر می كند بورخس چهارتا چشم بینا داشته است.كتاب های دیگری هم از بورخس به فارسی ترجمه شده است (اطلس- الف و چند داستان دیگر- اولریكا و هشت داستان دیگر- كتابخانه بابل- ویرانه های مدور).
اما اینكه از نویسنده ای كتاب یا كتابهائی ترجمه شود، دلیل كافی برآن نیست كه همه نوشته های او برای همه و در همه جا قابل استفاده است.
بعنوان مثال همین كتاب موجودات خیالی.
این كتاب برای خواننده ایرانی هیچ استفاده ای ندارد چرا كه تقریبا هیچ كدام از موجودات نامبرده شده در این كتاب را ایرانی ها نمی شناسند چون این موجودات در ادبیات ایران نیامده اند.
آن یكی ، دو تا نام آشنا را هم كه همه با آنها آشنائی دارند( مانند براق ، اسب حضرت محمد (ص) در شب معراج ) بدون آوردن منابع و ماخذ آورده است، در بعضی جاها از منابع اسلامی، حدیث ها و روایات صحبت می كند كه درست به نظر نمی آیند ولی چون منبع آنها را اعلام نكرده است نمی شود صحت و سقم آنها را كنترل كرد.
دانستن توضیحات در مورد یك موجود ذهنی كه هزاران سال قبل در یك شهر كوچك از كشور مكزیك(بعنوان مثال) توسط شخصی خلق شده چه استفاده ادبیاتی و معرفتی برای خواننده ایرانی بدنبال خواهد داشت؟
خیلی از این موجودات از اساطیر و متون قدیمی یهودی آمده اند كه حتی نمونه این كتب و در دسترس خواننده ایرانی نیست(یعنی در تمام عمرش نمی تواند از آن خبر داشته باشد و حالا كه خبر داره هم اتفاقی نمی افتد)
ترجمه و برگردان این كتاب دچار مشكلاتی است، اغلاط املائی و دستوری و یكدست نبودن نوشتار از این موارد است.
این كتاب می تواند برای خیلی ها در كتابخانه شخصی شان اعتبار بیاورد، اما قابل استفاده نیست.
به هر حال اگر به گفته خود بورخس گوش بسپاریم این كتاب خواندنی نیست. در پیشگفتار همین كتاب بورخس می گوید:
همانطور كه همه می دانند، پژوهش درباره موضوع های بی فایده و غریب لذتی كاهلانه دارد. ما هنگام تالیف و ترجمه ایم كتاب از چنین لذتی بسیار بهره بردیم...
| 
